استرینر (Strainer) تجهیزی است که روی خط لوله نصب می‌شود و با فیلتر کردن ذرات جامد درون سیال (مایع یا گاز) مانع از ورود این ذارت به جریان سیال می‌گردد. استرینر با گرفتن مواد باقیمانده درون خط لوله مانند زنگ‌زدگی، پوسته، فلز جوشکاری و … تجهیزات و فرآیند را در برابر آسیب ناشی از وجود تکه‌های جامد محافظت کرده و در نتیجه باعث کاهش میزان تعمیرات می‌شود. استفاده صحیح از استرینر و نصب آن در موقعیت مناسب (معمولا در جریان بالادستی) برای حفاضت از دستگاه‌های مهم و گران قیمت پایین دستی نظیر پمپ، فلومتر، تله بخار، شیرآلات کنترلی و سایر تجهیزات از این دست ضروری است.
انواع استرینر
استرینر بر اساس ساختار بدنه به دو دسته اصلی Y-Type و T-Type (Basket Type) تقسیم‌بندی می‌شود.
استرینر نوع Y-Type
در این نوع استرینر فیلتر با زاویه مورب به خط لوله اصلی وصل شده و ساختاری به شکل حرف Y ایجاد می‌کند، به همین دلیل به آن Y-Type گفته می‌شود. این نوع استرینر معمولا در خطوط تحت فشار بخار، مایع یا گاز استفاده می‌شود. همچنین strainer می‌تواند در شرایط مکش یا خلأ هم به کار گرفته شود. استرینر Y-Type معمولا ظرفیت کمتری برای نگهداری آلودگی و ذرات جامد دارد به همین دلیل باید به طور مداوم پاکسازی شود. در سیستم‌های بخار این مسأله مشکلی ایجاد نمی‌کند مگر اینکه مقدار زیادی زنگ‌زدگی در خط لوله وجود داشته باشد. در مواقعی که امکان وجود مقدار زیادی ذرات باقیمانده در خط لوله وجود داشته باشد، یک شیر تخلیه در قسمت cap استرینر نصب می‌شود و امکان تمیز کردن آن با استفاده از فشار بخار را فراهم می‌کند، به این ترتیب نیازی به متوقف کردن فعالیت واحد فرآیندی به منظور تمیز کردن استرینر وجود ندارد.
استرینر Y-Type می‌تواند به صورت افقی یا عمودی (جریان رو به پایین) نصب شود و صفحه آن حتما باید رو به پایین باشد. این کار باعث می‌شود ذرات جامد در پایین ترین قسمت صفحه استرینر جمع شوند.
استرینر نوع T-Type (Basket Type)
این نوع استرینر دارای یک محفظه عمودی است و بزرگ‌تر از نوع Y-Type می‌باشد. استرینر T-Type به دلیل فضای بیشتر، افت فشار کمتری را نسبت به نوع Y-Type ایجاد می‌کند و به همین دلیل برای مایعات کاربرد بیشتری دارد. همچنین به دلیل اینکه ظرفیت نگهداری آلودگی آن از نوع Y-Type بالاتر است در خط لوله‌های دارای قطر بیشتر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت سرویس و تعمیر استرینر نوع T-Type تکنسین مربوطه می‌تواند با برداشتن پوشش روی استرینر به فیلتر آن دسترسی پیدا کرده و در صورت نیاز به تعویض در اثر اشباع شدن از مواد آلوده، فیلتر را تعویض کند. هنگامی که استرینر T-Type در خط لوله جریان بخار استفاده شود مقدار زیادی مایع کندانس تولید می‌شود. در نتیجه، صافی طراحی شده برای استفاده در خطوط لوله بخار معمولا دارای یک پلاگ تخلیه است که مایع کندانس شده را جمع‌آوری و تخلیه کند.
استرینر T-Type فقط به صورت افقی روی خط لوله نصب می‌شود و برای استفاده در سایزهای بالاتر به یک پایه جهت حفاظت احتیاج دارد.
کاربرد استرینر
به طور کلی استرینر در تمام صنایعی که در آن‌ها نیاز به محافظت از تجهیزات در برابر ذرات جامد موجود در جریان خط لوله وجود داشته باشد، کاربرد دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن به شرح زیر هستند:
- محافظت از تجهیزات دوار (پمپ و کمپرسور) در برابر آسیب ذرات جامد
- محافظت از تجهیزات ابزار دقیق و مبدل‌های حرارتی
- خطوط لوله انتقال سیال (مایع/گاز) با فشار بالا
- خطوط مسیر مکش و خلأ
- صنایع پالایش نفت و گاز طبیعی
- صنایع بخار
- صنایع پتروشیمی
اجزای استرینر
یک استرینر به طور عمده از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
- بدنه (Body): متداول‌ترین مواد مورد استفاده برای ساخت بدنه، کربن استیل و چدن هستند اما هنگامی که صافی در معرض آب دریا باشد یا شرایط عملیاتی (دما و فشار) شدید باشد، به ترتیب از برنز و آلیاژ های فولادی استفاده می‌شود.
- سبد یا فیلتر: پرکاربرد‌ترین ماده برای ساخت قسمت سبدی استرینر فولاد ضد زنگ است.
- پوشش (Cover/Cap): این قسمت جهت تمیز کردن فیلتر استرینر بوده و قابلیت باز شدن دارد و مواد مورد استفاده برای ساخت آن مشابه بدنه است.
بیشتر بخوانید:
